William Irish

Yazan: A. Ömer Türkeş
Yayın Tarihi: January 29, 2012 18:09

İsmini polisiyelerinden değil sinema uyarlamalarından hatırlayacaksınız, Hicthock'un "Rear Window"(Arka Pencere) filmi onun romanından ve yine kendisi tarafından senaryolaştırılmıştı. 1903 doğumlu yazar "noir" türünün babası sayılır, Türkiye'de basılan bütün kitaplarında W.Irısh imzasını görüyoruz, ama, onu bu adla aramayın, zaman zaman kullandığı George Hopley gibi W.Irish adı da gerçek değil. Yazar hakkında, Türkiye'de basılan kitaplar üzerindeki tek bilgi, AKBA yayınlarının kitaplarına sıkıştırdığı "afacan" sorulardan çıkarılabiliyordu. "William Irish'in takma bir isim olduğunu ve kendi adıyla da yazdığı kitapları olduğunu biliyormuydunuz ?" sorusundan, bunun bir "pseudo" isim olduğunu anlamaktan öteye gidememiştik. Çünkü, yayınevi sorunun yanıtını -her nedense- vermemişti. Milliyet yayınları ise değil yazar hakkında bilgi vermek, kitabın orijinal adını bile çok görüyordu okuyucuya. İlk kez burada ifşa ediyoruz, 1930'lu ve 40'lı yılların bu en gözde polisiye yazarının adı Cornell Woolrich'dir

Cornell Woolrich de, J.D.Carr gibi, imkansız gibi görülen vakalar peşinde koşmuş, ama onun gibi, beyin fırtınaları ile çözülen bilmece tarzını seçmemiştir, romanlarında entrika durağan değildir, öykü ile birlikte ilerler ve içinden çıkılmaz bir hal alır. Polisiyenin geleneksel çizgisinden kopan bir yazardır, cinayet ve ölüm etrafında bir araya gelen ve yaşamları bu nedenle değişen insanların karakter analizlerini yapar, mutsuzluklarını ve çaresizliklerini sergiler. Karamsar bir atmosferde gelişen, duygusal ve pastoral renkler taşıyan öykülerinde Scott Fittzgerald'ın izlerini görmek mümkün. Yazdıkları polisiye olduğu kadar gerçekçi macera öyküleri olarak da okunabilir ve belki bu nedenle, sessiz sinema yıllarından (1928) günümüze(1996) dek otuz romanının sinemaya aktarıldığını öğreniyoruz.. Woolrich öyküleri içerikten çok uslub, uslubu ise karamsar bir atmosferde olan "film noir" akımı için iyi bir kaynaktı.

Benim bulabildiğim William Irısh polisiyeleri ; AKBA'dan yayınlanan "Korkunç Geceler, "Niçin", "Bire On Vardı", "Ortadaki Adam", "Sonsuz Vals" ve Milliyet Kara Diziden "Bir Ölü İle Evlendim" adlarını taşıyor. Yazarın Türkiye'de basılan bütün kitapları kaçanlar ve izleyenler arasında geçer. Özellikle "Bire On Vardı" romanı, NewYork cangılında, polisi işe karıştırmamaya çalışan iki masum gencin, gecenin karanlığında 4 saat 55 dakika süren çırpınışını mükemmel bir gerilimle anlatır.

1937'den sonraki birkaç yıl içerisinde, döneminin popüler akımı olan "Hard Boiled" türünde de öyküler yazdıysa da, Woolrich'in karakterleri "hard-boiled" olmalarına rağmen fazlasıyla yumuşak kalpliydiler. Bu yumuşak "hard-boiled" öyküleri beğenilmekle birlikte, onun türü "noir"di ve türüne geri dönerek "film noir"cileri sevindirdi. Hicthock hayranı bir yönetmen olan François Truffault'un yönettiği "The Bride Wore Black" (Kara Gelinlik-1967) filmi Irish'in AKBA tarafından 1963 yılında "Niçin" adı ile basılan romanından senaryolaştırılmıştı. Aynı yönetmen tarafından "La Sirène du Mississippi"(1969) adı ile uyarlanan diğer romanı ise "Sonsuz Vals"tir. Cornell Woolrich'in son kitabı, ölümünden (1968) çok sonra, 1987 yılında, tamamlanmamış el yazmalarından yararlanılarak, Lawrence Block tarafından yayına hazırlandı.

Kategori: A. Ömer Türkeş Yazıları
Etiketler:

William Irish

Niçin

Korkunç Geceler

Bire On Vardı

Ortadaki Adam

Sonsuz Vals

Bir Ölü ile Evlendim