Murat Menteş okumayı seviyorum. Kelimeler nimettir, nimetle oyun olmaz demişti. Fakat 'kelime oyunu' tabirini kullanmadan da Murat Menteş'in edebiyatını nasıl ifade edeceğiz bilemiyorum.

Başkahraman Marco Montes Titanik adlı bir gemidedir ve hafızasını kayetmiştir. Gemiyi yaptıran Rus işadamının kızıyla nişanlı olduğunu öğrenir ancak aslında Şifa Şevk isimli şarkıcıyı sevdiğinin farkına varmıştır. Halbuki Şifa, Refik Risk’i sevdiğini söylemektedir. Gizlice Refik’in Şifa’ya yazdığı mektupları çalar. Fakat Refik de aslında Taha Tahir'dir. İşin içine silah, işlenip işlenmediği belli olmayan bir cinayet ve Avni Vav, Dr. Akula gibi başka karakterler karışır.

SPOILER neticede Igor Jaguar’ın yaşlanmayan ve doğal nedenlerle ölmeyen insanlar yaratmaya çabaladığını anlarız. Titanik gemisi gençleştirme için kullanılıyordur. SPOILER

Antika Titanik Menteş'in önceki tüm romanlarına göndermelerle dolu. Ruhi Mücerret'in şahsına ve yan karakterlerine de göndermeler var. Antika Titanik de bildiğiniz Murat Menteş metinlerinden. Ve fakat benim favorim Ruhi Mücerret idi, bunu okuduktan sonra da değişmedi.

Okuduğum ilk Cenk Çalışır kitabıydı. İçinde 15 öykü var. Öncesinde ilk kitabı okumuş olmayı gerektirmiyor. Öykülerin bazıları daha önce 221B ve Dedektif Dergi'de yayınlanmış. Birbirini tekrarlamayan farklı konular var.

En sevdiklerim Eniştemi Neden Öldürdüm, Leke ve Hudut oldu. İkiz Kardeşler ise sanırım grubun içinde bana en hitap etmeyen öykü oldu.

Severek okudum.

Bu kitap 2021 Kristal Kelepçe adayıdır.

Ben bu kitabı çok sevdim. Büyük zevk alarak okuduğum kitaplardan birisi oldu.

Öncelikle çok iyi yazılmış bir kitap olduğunu söylemek lazım. Kesinlikle iyi edebiyat. Çok iyi gözlemler, harika karakter analizleri... İkincisi, harika bir atmosfer yaratılmış. Şehir dışındaki sanayi bölgesinde metal müzik severlerin mesken tuttuğu bir köycük olan 'Merkez' inanılmaz güzel anlatılmış.

'Gündüz memur gece hırt' olarak niteleyebileceğimiz Harun karakteri, gündüzleri bir 'beyaz yakalı' hayatı sürdürüyor, akşamları metalci olup Merkez'de takılıyor. Merkez bambaşka bir dünya, ama aslında 90'larda genç olmuş ve metal dinlemiş herkes için bir o kadar da tanıdık. Merkez'de tuhaf şeyler oluyor, müzisyenler kayboluyor, ölüyor, toplu intiharlar vs. var. Harun pek de istemeyerek de olsa dedektifliğe başlıyor. Merkez'e sızdığı düşünülen bir 'sivil' de var merak ettiğimiz. Böylece olaylar gelişiyor.

Romanın doğa üstü öğeleri sürekli okurla birlikte. En başta anlatıcılarımızın Merkez'de intihar etmiş iki gencin ruhları olması gibi bir durum var.

Kitabın sonundaki 'Bilmeyenler İçin Bilinen Tüm Metal Grupları' kısmı ve forumda yapılan atışmalar beni çok eğlendirdi. Ha, bu öykünün geçtiği zamanda insanların birbirini etiketlediği böyle twitter tarzı forumlar ve bu kadar yaygın cep telefonu kullanımı yoktu ya, neyse. Bu zaman karmaşası özellikle mi yapılmıştı, yoksa araya yanlışlıkla mı karışmıştı bilemiyorum doğrusu.

Nitekim kitapla ilgili tek eleştirim bu olacak. Doğaüstü ile doğal arasındaki denge gidiyor geliyor, kafa karıştırıyor. Yanlış anlaşılmasın, ben hibrit türleri severim. Doğa üstü ile polisiye de pekala bir arada olabilir. Ancak her ikisi de kendisine yaşam alanı bulmalı. Romanın sonunu tam olarak oturtamadım, işin polisiye tarafında bazı sorularımız cevapsız kaldı. Tam da bu yüzden bir polisiye yarışmasını kazanması mümkün olamayacaktı maalesef.

Ama polisiyeyi bir kenara bırakırsak, çok deneysel, çok iyi yazılmış ve çok eğlenceli bir kitap. Farklı bir şeyler okumak istiyorum, o dönemleri de yad edeceğim diyen herkese şiddetle öneririm.

Bu kitap 2021 Kristal Kelepçe adayıdır.

Bir tarafta insan kaçakçılığıyla para kazanalım derken kendilerini belanın içinde bulan öğrenci karakterler Mekin ve Filit, öbür tarafta bir çocuk cinayetinin peşine düşen cinayet büro polisi Navi ve ekibi. Üçüncü boyutta Suriye'deki bir gizemin peşine düşmüş gazeteci Burcu.

Bu roman senenin en beğenilenlerinden olmayı başardı. Temposu düşmeyen, sürükleyici bir polisiye. Farklı kollardan farklı karakterlerin öykülerini bir arada anlatan ve neticede kurguyu sektirmeden birbirine bağlayan bir roman. Sadece ismini beğenmediğimi itiraf edeyim.

2022 Kristal Kelepçe Ödülü!

Emrah Poyraz ve Ulaş Özkan'ın otobiyografik öğeler de içerdiğini anladığımız/tahmin ettiğimiz Tokat'ta geçen romanı. Önceki romanlarındaki karakterlerin burada devam ettiğine dair de bir not var. Fakat önceki romanı okumamış olmak bu romanı okumak adına hiç problem yaratmadı. Bence roman bütünlüğü bakımından çok önemli bir detay bu. Önceki kitabı okumamış olmak kitabı okuyanda bir şeylerin eksik olduğunu hissettirdi mi, okuma zevki fena kaçıyor.

Akılda kalıcı bir konu ve akılda kalıcı karakterler.

Sağ-sol çatışması sırasında şehrin faşist gençlerince işkenceye uğrayan ve öldürülen Can'ın görme engelli kardeşi Hasan (artık büyüdü, Hasan Hoca oldu) kitabın ana karakteri. Yıllar sonra Hasan Hoca'nın ağabeyinin katilleri teker teker öldürülmeye başlıyor ve Hasan'a bu işin devam edeceğine dair sinyaller de (çeşitli ve tuhaf kanallardan) gelmeye başlıyor.

Bize yerli polisiyede yeni ve farklı bir konu okuma fırsatı sundukları için Emrah Poyraz ve Ulaş Özkan'a teşekkürler. İlaveten Türkiye'nin farklı yerlerinde geçen yerli polisiyelerden, - hele de bu polisiyeler ilgili coğrafyanın yerel kültür ve özelliklerini bize yaşatıyorlarsa - hoşlanıyorum. Bu bakımdan zevkle okuduğum bir roman oldu. Ballıca Mağara'sını gezdiğim günü hatırladım. Vakit olmadığı için kaleyi görememiştim maalesef.

Kitabın içinde müzik çok önemli ve baskın bir unsur. Romana derinlik katıyor. Sanat dallarının karşılıklı olarak ilham kaynağı olmalarını değerli buluyorum. Bu da bu romanı okuduğum pek çok yerli polisiyenin üzerine çıkarttı benim için.

2022 Kristal Kelepçe Adayıdır

Gaziantep'te ağaç dalına bağlanmış kadın cesetleri bulununca Başkomiser Atmaca ve ekibi olayı araştırmaya başlıyor. Vücutlarına bal sürülerek ağaca bağlanmış kadınlar, sarı karıncaların saldırısına uğrayınca kafalarını ağaca vura vura acı içinde ölmüşler.

True Dedective birinci sezon gibi roman olmuş! Gaziantep'te geçen bir seri katil - 'police procedural' örrneği. Yerel öğeler ile modern polisiyenin iyi bir birleşimi. Antep ağzı, yerel tatlar, yerel kültüre dair öğeler aralarda çok iyi verilmiş. Cartlak kebabı, nohut dürüm, köy kahvaltısı... Canım fena halde beyran çekti okurken. Sürekli çay-sigara içen başkomiserin diğer yan karakterler ve onların öyküleri üzerinden inceden sigara eleştirisi yapmasından hoşlandım.

Çok komplike bir kurgu içermemekle birliklte, çok tadında bırakan bir polisiye idi. Katili biraz erken anlamış olabiliriz sadece. Atmaca bulmadan biz anlamıştık. Belki biraz daha iyi gizlenebilirdi.

Türk mitolojisi, yerel öğeler, tarihi göndermeler tadındaydı. Verilen bilgiler enteresandı ve insanı sıkmayacak yoğunluktaydı. Bilgiye boğulmadık, konudan kopmadık.

Yılın en beğendiklerimden birisi.

Bu kitap 2022 Kristal Kelepçe adaylarındandır.

Cenk Çalışır bu kez bir 'police procedural' yazmış. Başkomiser Ziya ve ekibi aynı evi aynı anda soymak için girmiş gibi görünen iki farklı çetenin ve ev sahiplerinin hepsini evin içinde ölmüş bulur. İki çetenin birbirinden haberleri yoktur, kişilerin tanışıklıkları yoktur. Olasılık, aynı soygun için aynı eve aynı anda tesadüfen girilmesinin anlamsızlığını işaret ettiği için Başkomiser Ziya ve ekibi araştırmalara başlarlar.

Cenk Çalışır'ın daha önce Her Öykü Bir Temas Bırakır serisinin ikinci kitabını okuyup beğenmiştim. 2020 Kristal Kelepçe adayları arasında da Beria'sını okuyup çok beğenmiştim. Çıkmaz Sokak Çocukları mı, Beria mı derseniz, Beria derim. Beria'nın emekli polis kahramanı okurun zihninde daha çok yer eden, daha çok benimsenen bir kahramandı. Ziya'yı ve ekibini aynı ölçüde akılda kalıcı bulmadım.

Cenk Çalışır'ın polisleri, olasılıkları değerlendirerek mantıksal çıkarımlarda bulunuyorlar. Bu kısmı çok sevdim. Neden diyeceksiniz? Çünkü inanmayacaksınız ama çok az yerli polisiyede polisler gerçekten kafalarını kullanarak cinayet çözüyorlar. Enteresan, ama istatistik bu maalesef. Cenk Çalışır'ın bu nevi pozitivist ve matematiksel düşünme sistemine yabancı olmadığı, romanı okurken çok net hissediliyor.

Silahlı çatışmanın kurbanlarından Elif'in günlüğünden okunan öyküsü çok iyi yazılmış olmakla birlikte romanda yüzdesel olarak fazla yer kapladı ve beni ana konudan biraz koparttı. İlaveten, olayın çözümüne katkı sunacak bilginin %70'ini Elif anlatmış oldu bize.

SPOILER --- Herkesin çıkmaz sokakta oturuyor olmasına mantıksal bir açıklama gelecek diye beklentiye girdim. Kitabın ismi de bu yönde bir umut vermişti. Ama çözüm bu yönde çıkmadı. SPOILER BİTTİ

SPOILER 2 ---- Salim'in yakalandığını anladıktan sonra her şeyi ballandıra ballandıra anlatmasını yadırgadım. Sonuçta Salim sadece otomobil çalmış, silah bile temin etmemişti. Cinayetleri o işlememişti, işletmemişti. Mümkün olacak en az suçlamayla ve en az cezayla bu işten yırtmak için çok daha az konuşması ve farklı şeyler anlatması beklenirdi. Salim o kadar kendisini kaptırıyor ki, "Olaylar şöyle şöyle gelişseydi, bunlardan ikisini üçünü öldürüp gömecektim" bile diyor. SPOILER BITTI.

Velhasıl kurgusu yerli yerinde ve hem dil hem edebiyat bakımından gayet iyi yazılmış kuvvetli bir yerli polisiye var elimizde. Keyifle okuyacaksınız. Ama Cenk Çalışır'ın en iyi işi mi derseniz, 'Beria'nın yeri ayrıdır derim.

Bu kitap 2022 Kristal Kelepçe ödüllerinde 'ilk polisiye roman' dalında teşvik ödülü almıştır.

Şizofreni hastası Ogün bir suç e-postası alır ve kendi internet haber sitesinde anonim bir ihbarmış gibi yayınlar. Sonra cinayetler başlar. Polis kahramanlarımız Alpay ve Atalay da olaya dahil olurlar. İş büyük bir vakfın dahil olduğu bir komploya bağlanır.

(+) Karakterler iyi işlenmişti. Hem Ogün hem de polis karakterler aklımda en çok yer eden öğeler oldular. Karakterlerin davranışları beni (pek çok kitapta oluyor) rahatsız etmedi. Sadece Jale ve Mehmet (büyük komplonun parçaları olan karakterler) biraz yapaydılar.
(+) Kurgu yerli yerine oturuyordu.
(-) Vakıf ne sevkiyatı yapıyormuş, onu da anlasaydık iyiydi.
(-) Ogün'ün şizofrenisinin konuya bir katkısı olmadığı kanaatindeyim.
(+) Keyifle okunduğunu düşünüyorum.

Bu kitap 2022 Kristal Kelepçe adaylarındandır.

Ekosistemi metropol kafeleri olan bir hanım kızımız komiser olmuş; tüm gün saçında, makyajında... Memurlarını peşinden caz çalan ve soğan halkası satan kafelere sürüklüyor. Her öğlen orada yemek yiyormuş polisler. Hanım kızımız astına diyor ki, "Bana özel hayatımda ismimle hitap et!" Bir an Şikago'dayız zannettim. Astı evine geldiğinde, banyo havlusuna sarınarak çıplak şekilde kapı açıyor. İşte orada "Oha!" nidası ağzımdan kaçtı :)

Hep gerçekçi karakter mi okuyacağız, biraz da böyle 'olmasını düşlediğimiz' liberal karakterleri okuyalım, diyebilirsiniz. Okey canlar. Peki, ana karakterin olayın çözümüne katkısının olmamasını ne yapacağız? Memura, adli tıpçıya, "Ne buldunuz?" diye sormaktan ve makyajını tazelemekten öte bir aksiyonu olmayan 'sleuth' da olmaz ki yani :)

Konu yaratıcı sayılmaz. Kadına şiddet konusu gündemde. Gündemi yakalama kaygısıyla bu konuların yeterli derinlikte işlenmemesine ben soğuk yaklaşıyorum.

2022 Kristal Kelepçe Adayıdır.

Süleyman Baş'ın katıldığı ikinci Kristal Kelepçe yarışması bu. Daha önceki romanı olan Ölülere Güvenme'yi de beğenmiş, ancak bir Amerikan mahkeme sahnesinde geçmesinden ötürü, yerlileşemediği için eleştirmiştim.

Kan Rüyayı Bozar'da böyle bir durum yok. 'Yerli polisiye' etiketini sonuna kadar hak eden bir roman.

Süleyman Baş ilk romanında da geçmişe gitmişti, Bu romanında da geçmişte yaşanmış bir olayın izini sürüyor. Zamanın sosyetesinden bazı karakterlerin yaşadığı sırlarla dolu bir gece, her nedense yakın zamanda öldürülmüş bir yurt müdürünün ilgi alanındaymış. Kahramanımız Arzu ve Doğa (polis teşkilatında üst - ast olarak) bu işin peşine düşüyorlar. Arzu'nun Doğa ile ilgili şüpheleri bitmiyor. Doğa'nın da kendini sorgulamaları... E tabii bir yurt müdürü varsa, kayıp veya öldü sanılan bazı bebeklerin günümüzdeki kimlikleri gibi bir konu vardır. (Bu sezon bu konuyu işleyen iki roman var Kristal Kelepçe'de.)

Süleyman Baş çok iyi bir kurgucu. İlk romanında da iyi kurgu yapmıştı, burada da iyi bir kurgu var. Adeta matematiksel. Sonunda tüm sorular cevaplanıyor, her şey yerli yerine oturuyor. Tüm iplerin ucu doğru yere bağlanıyor. Bu kadar komplike bir kurguda bunu başarmak kolay iş değil. Fakat işte o 'komplike' kısmı var ya, o kısım eleştiriye konu olacak. Kurgu o kadar komplike ki, o kadar çok sayıda karakter içeriyor ki, bir noktadan sonra okuru yormaya başlıyor. 'Over-engineered' diye bir tabir var ya, işte bu kitap için tabirim bu. Kitap 700 sayfa ve neredeyse her beş sayfada bir yeni bir soru ortaya atıyor. Bu soruları, olayları, kişileri takip edeceğiz derken okuma keyfi azalıyor.

Kan Rüyayı Bozar, bana göre Ölülere Güvenme'den daha iyi bir roman. Bir sonraki için naçizane tavsiyem 'simple is beautiful' olacak. Süleyman Baş zaten iyi kurgucu olduğunu kanıtladı. Bunu ispat için 'kurguyu daha nasıl komplikeleştiririm' diye çabaya gerek olmadığı kanaatindeyim.

Senenin iyi romanlarından birisi.

Bu kitap 2022 Kristal Kelepçe adayıdır.

Her sene Kristal Kelepçe'de çocukluğunda şiddete, tacize, tecavüze uğramışların büyüyünce seri katil olup intikam cinayetleri işlediği romanlar oluyor. Bu sene de İşkence Oyunu var. Babası tarafından türlü işkencelere tabi tutulan seri katilimiz geçmişinde iz bırakmış şahısları öldürmeye başlıyor. Biz bunu katilin gözünden gördüğümüz için biliyoruz ama dışarıdan bakıldığında öldürülenler birbirinden alakasız kişiler gibi görünüyor.

Komiser Ekrem ve Mehmet olayı incelemeye başlıyorlar ama olayı inceleyen polisiye yazarı Levent Tüfekçi ve sansasyonel haber peşindeki muhabir Cihan Bektaş da olayın içinde. Tuhaf bir ekip oluyorlar bir arada. Levent ve Cihan'ın polisin girdiği her yere engellenmeden girmeleri ve her soruşturmaya dahil olmaları biraz tuhaf.

Kitabın sonunda güzel bir 'twist' var aslında ama biraz erken anladık. Ama bu kurgunun bazı mantıksal problemleri de yok değil. Katilimiz (spoiler olmasın, kim olduğunu söylemeden geçeceğim) eski mahallesine taşınmış, çocukluğunda oturduğu evde oturmaya başlamış, eskiden tanıdığı kişileri öldürüyor, dahası soruşturmanın da içinde yer alıyor ve fakat nedense herkesin birbirini tanıdığı kapalı kutu gibi mahallede kimse onu hatırlamıyor?

Türkçe iyi ama ara ara bazı sıkıntılar gözüme çarptı: "rahatsız edilmek istenmediğini" veya "ahize ortalığı aydınlattı" ya da "böylesine bir şahtan mat olmadan..." gibi.

Olay akışı ve dil bakımından rahat okunan, sıkmayan bir kitap. Bu tarz kurguları seviyorsanız okurken keyif alacaksınız.

Bu kitap 2022 Kristal Kelepçe Adayıdır

Bu kitapla ilgili artıları ve eksileri listeleyerek yorum yapacağım. Bu yöntemi TBD bilimkurgu öykü yarışması jürisinde kullanıyorum. Niye bu romanda da kullanmak istedim? Belki bilimkurgu olduğu için kan çekmiştir :)

+ Bilimkurgu-polisiye olmasından dolayı bu kitap benden fazladan puan alıyor. Sürekli aynı konu ve temaları (çocukken tacize uğramışların intikam cinayetleri mesela, 100'e yaklaştı herhalde) okumaktan sıkıldığımız bir dönemde, farklı bir şeyler okumak taze bir soluk gibi geldi.

+ İstanbul'un deprem sonrası çamura batmış ve yabancılarca, sermayedarların kuklası olmuş derin devlet unsurlarınca ele geçirilmiş distopik hali çok iyi verilmişti. Distopya atmosferi insanın içine işliyor, yaşatıyordu.

+ Distopya sırasında eleştirilen düzen, bugüne çok sayıda gönderme yapıyordu; ki bu göndermeler bilimkurgunun varoluş amacıdır. Bu bakımdan da başarılı buldum.

+ Mimar gözüyle mimari öğlere ve şehir planlamaya ilişkin yapılan eleştiriler; mimar ve şehir plancısı aile büyükleriyle dolu bir ailede yetişmiş olan bana çok tanıdık geldi. Bu bakımdan da bir kan çekmesi hissi yarattı kitap.

- Son derece kısa - hatta novella denebilecek uzunlukta - bir roman olmasına rağmen ben bu kitabı okurken zorlandım. Sürekli bıraktım, tekrar aldım. Ana karakter Ali Mert'in bir olay yaşamak veya bir şeyler çözmek yerine sürekli kendi depresyonu, hastalığı, anıları, düşünceleri içinde kaybolması beni konudan soğuttu.

- SPOILER - Kızı kazayla mı öldü, öldürüldü mü hala anlamadım. SPOILER BITTI Neticede Ali Mert olayı pek de çözemedi. Ece isimli yaşlı kadının, adalet bakanının motivasyonları, olan bitenle tam örtüşmedi. Sonunda ne oldu, orası da net oturmadı kafamda. Böcekleri abartılı buldum. Dolayısıyla işin polisiye kurgusunu zayıf bulduğumu belirtmem lazım.

- Tekrarlayan Türkçe hataları vardı. Özellikle -de/-da/-ki eklerinin ve bağlaçların yazımlarındaki hatalar dikkat çekti. Yanlış anlamda kullanılmış kelimeler de gördüm.

+ Kullanılan anlatım tarzını sevdim, distopyaya yakıştırdım.

+ Homoseksüel karakter başarılı işlenmişti.